amerikan iç savaşı ne demek?

Amerikan İç Savaşı (1861-1865)

Amerikan İç Savaşı, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile güneydeki ayrılıkçı Konfederasyon Devletleri arasında 1861'den 1865'e kadar süren bir iç savaştı. Savaşın temel nedeni, kölelik kurumunun geleceği ve federal hükümetin eyaletler üzerindeki yetkisi gibi konularda yaşanan derin görüş ayrılıklarıydı.

Nedenleri:

• Kölelik: Kölelik, savaşın en önemli ve belirleyici nedenlerinden biriydi. Güney ekonomisi büyük ölçüde köle emeğine dayanıyordu ve güneyli eyaletler köleliği korumak istiyordu. Kuzey ise köleliğin yayılmasına karşıydı ve bazıları tamamen kaldırılmasını savunuyordu. (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/kölelik" target="_blank">Kölelik</a>)
• Eyalet Hakları: Güney eyaletleri, federal hükümetin yetkilerinin sınırlandırılması ve eyaletlerin kendi iç işlerinde daha fazla söz sahibi olması gerektiğini savunuyordu. Bu, federal hükümetin köleliği yasaklama veya kısıtlama yetkisine karşı çıkışlarında önemli bir rol oynadı. (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/eyalet%20hakları" target="_blank">Eyalet Hakları</a>)
• Ekonomik Farklılıklar: Kuzey, sanayileşmiş ve ticaret odaklı bir ekonomiye sahipken, Güney tarıma ve özellikle pamuk üretimine dayalı bir ekonomiye sahipti. Bu ekonomik farklılıklar, vergi politikaları, ticaret düzenlemeleri ve altyapı yatırımları gibi konularda anlaşmazlıklara yol açtı.
• Siyasi Uyuşmazlıklar: Kölelik konusundaki derin ayrılıklar, siyasi arenada da kutuplaşmaya neden oldu. Abraham Lincoln'ün 1860'ta köleliğin yayılmasına karşı bir platformla başkan seçilmesi, Güney eyaletlerinin ayrılık kararı almasında önemli bir tetikleyici oldu. (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/Abraham%20Lincoln" target="_blank">Abraham Lincoln</a>)

Savaşın Seyri:

• Savaş, Güney Carolina'daki Fort Sumter'a yapılan Konfederasyon saldırısıyla başladı.
• Savaşın ilk yıllarında Konfederasyon orduları, daha iyi komutanlara ve daha motive askerlere sahip oldukları için önemli zaferler elde etti.
• Ancak, Kuzey'in daha büyük nüfusu, sanayi kapasitesi ve daha iyi ulaşım ağı sayesinde savaşın gidişatı zamanla değişti.
• 1863'te Lincoln'ün Emancipation Proclamation'ı (Kölelik Bildirgesi), köleliği savaşın temel amaçlarından biri haline getirdi ve kölelerin özgürleştirilmesini sağladı. (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/Emancipation%20Proclamation" target="_blank">Emancipation Proclamation</a>)
• 1863'teki Gettysburg Muharebesi ve 1864'teki Atlanta'nın ele geçirilmesi, Kuzey'in zaferini garantileyen dönüm noktaları oldu. (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/Gettysburg%20Muharebesi" target="_blank">Gettysburg Muharebesi</a>)

Sonuçları:

• Savaş, Konfederasyon'un yenilgisi ve ABD'nin yeniden birleşmesiyle sonuçlandı.
• Kölelik kaldırıldı ve siyahilere vatandaşlık hakları tanındı (ancak, tam eşitlik için mücadele uzun yıllar devam etti).
• Savaş, ABD'nin siyasi, ekonomik ve sosyal yapısında derin değişikliklere yol açtı ve federal hükümetin gücünü artırdı.
• Savaşta yaklaşık 620.000 ila 750.000 asker hayatını kaybetti, bu da Amerikan tarihinde en kanlı savaşlardan biri olarak kayıtlara geçti.
• Reconstruction dönemi başladı, bu dönemde Güney eyaletleri yeniden inşa edilmeye ve federal hükümet tarafından denetlenmeye çalışıldı. (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/Reconstruction%20dönemi" target="_blank">Reconstruction Dönemi</a>)

Kategoriler